DÜNYA

Ergün Diler : Ni‘Çin’ böyle

Tarih
01 Aralık 2022
İzlenme
961 Kişi

Büyük güçlerin, büyük hesapları olur. Bu ABD için de, Çin için de, İngiltere için de, AB için de, Rusya için de böyledir. Kabaca savaş da, bu güçleri meydana getirenler arasındadır. Anlaşılmayan da budur. İttifaklar, aynı soydan gelmeler, aynı dine mensup olmalar bu savaşı engellemez. Öyle olsa savaş tarihi yazılmazdı. Rusya ile Ukrayna'ya bakın! Dilleri de, dinleri de, tarihleri de, neredeyse bir. Ancak binlerce insan öldü, ölüyor. Milyonlarca insan evinden yurdundan oluyor olmakta. Acı ve gözyaşı her yerde... O zaman olan biteni iyi anlamak şart.

Rusya'nın Ukrayna'ya girmesi KÜRESEL bir planın uygulamaya konulmasından başka bir şey değildir. Enerji kartını açan Rusya, ardından tahıl silahını çekti. Etkilenmeyen ekonomi kalmadı. Pandemiden çıkan dünya, savaşın sonuçlarıyla yüzleşti. Fiyatlar uçtu, enflasyon patladı, ödemeler dengesi bozuldu, ülkelerin idealleri saptı. İŞTE HEDEFLERİNDEN SAPANLARIN BAŞINDA AB ile ÇİN geliyordu...

Açalım biraz...

Çin'de karantinalar, ağır kısıtlamalar, tüketici güvenini ve ekonomik büyümeyi engelledi. Geçtiğimiz hafta Şanghay da gençler, "ÖZGÜRLÜK İSTİYORUZ" diye yürüdü. Shenzhen'de kayıtlı bir şirket olan Andon Health, yılın üçüncü çeyreğinde 2021'in aynı dönemine net karında % 32.000 artış bildirdi. COVİD'in Çin'de geldiği noktayı göstermesi açısından anlamlıydı. Çin'de Covid testleri üreten diğer şirketler de kârlarını katlıyordu.

Çin'in virüsten kurtulma girişiminin ekonomik etkileri hiç bu kadar net olmamıştı. 14 Kasım haftasında COVİD vakaları artarken, iç hat uçuş sayısı bir önceki yıla göre % 45 düştü. Çin'in en büyük 3 havayolu şirketi, 2022'nin ilk 9 ayında toplam 74 milyar yuan kaybetti. Avustralyalı bir yatırım bankası olan Macquarie'ye göre, Çin'in en büyük 10 şehrinde metro trafiği yıllık % 32 azaldı. İnsanların dışarı çıkma isteklerinin bir göstergesi olan gişe gelirleri, % 64 oranında düştü. 27 Kasım'da Çin sinemalarının sadece % 42'si açıktı. En büyük sinemalardan bazıları tamamen kapandı. Çin'in genç işsizlik oranı temmuz ayında % 19.9 ile rekor seviyeye ulaştı. 25 Kasım'a kadar olan haftada karayolu taşımacılığı hacmi bir önceki yıl seviyesinin % 33 altındaydı. Covid enfeksiyonlarının benzeri görülmemiş yüksek seviyelere ulaşmasıyla birlikte, ekonomi rayından çıkma işaretleri verdi. Bankalar, kredilere erişimi kolaylaştırdı. İnşaat sektörünün canlanması için musluklar gevşetildi. Yani dünyanın geri kalanı 2021'de ne yaşıyorsa, Çin bunu daha yeni yeni yaşamaya başlıyordu. Kısıtlamalar insanları bunaltıyor, YABANCI SERMAYEYİ de korkutuyordu. Mesela geçtiğimiz günlerde APPLE bu şoku yaşayanlardandı. Tayvanlı Foxconn'a ait olan ve 200 bin kişiyi istihdam eden fabrika, ekim ayında kısmen kapanmaya zorlayan bir salgından zarar gördü. Yiyecek bulunamadı. Çöpler dağ gibi oldu. Binlerce çalışan evlerine dönebilmek için otoyollara döküldü. Yürüyerek evlerine ulaşmaya çalıştı. Ulusal otoritenin şirketler üzerindeki baskısı da COVİD etkisi yapıyordu. Mesela Tencent ve Alibaba, son çeyrekte ilk kez gelirlerinin düştüğünü duyurdu. Tencent'in kârı yüzde 50 azalırken, Alibaba'nın net geliri de yarı yarıya düştü. Çin'de çok başarılı bazı özel şirketler üzerindeki devlet baskısı, YABANCILARIN masadaki paralarını alıp kaçmasına neden oluyordu. Japonya'nın Softbank'ı, Alibaba'da bulunan devasa yatırımını geri çekti. ABD'li işadamı Warren Buffet'a ait Berkshire Hathaway de elektrikli araç firması BYD'deki hisselerini satıyordu. Tencent yalnızca bu yılın ikinci yarısında 7 milyar dolarlık yatırım kaybetti. Standart and Poor's, ülke ile ilgili son değerlendirmesinde "Bazı yatırım kararları erteleniyor ve bazı yabancı şirketler üretimlerini başka ülkelere kaydırma yolu arıyor" diyordu...

Oysa COVİD ile birlikte başlayan KÜRESEL KRİZDE herkes kazananın ÇİN olduğunu yazıyor, çiziyor söylüyordu. Ben de "Eğer ABD kendi eliyle meydana getirdiği bu DEV'e yenilecekse muazzam bir hata olarak tarihteki yerini alacaktır" diye yazıyordum. ABD Başkanı Nixon'un 1972'de ziyaretiyle başlayan bir ÇİN yükselişi vardı. ABD, İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'ndan sonra Japonya'ya uyguladığını Çin'e yapıyor ve İHRACATA DAYALI ancak KENDİSİNE BAĞIMLI İKİNCİ EKONOMİYİ SAHNEYE KOYUYORDU...

yazının devamı

YORUM YAPIN

Yorumlarınız editörlerimiz tarafından okunup onaylandıktan sonra yayına alınacaktır.

YAZARIN DİĞER MAKALELERİ Tümü
BU KATEGORİDEKİ DİĞER MAKALELER