Sonunda Trump’ın gümrük vergileri koyması, Çin’in de ezilmeyi kabul etmemesi nedeniyle global dış ticaret savaşının gündeme gelmesini getiriyor gibi.

ABD 3 Nisan’da 1300 kalemlik Çin ürününü yüzde 25 vergiye tabi tutmuştu. Diğer taraftan da, tam bir gün sonra ise, Çin kendi 106 kategorilik ürününü ihtiva eden korunacak ürünler listesini yapmıştı. Washington’daki Çinli yöneticiler ise, “Küstahlığa karşı, aynı şekilde karşı çıkmak, centimenlik sayılır!” demişlerdi.

ABD’de Peterson Enstitüsü adlı Uluslararası İktisat Araştırma Kurumu, 46 milyar dolarlık ve ABD’ye global ihracatın yüzde 9 kadarının veya ABD’ye Çin ihracatının yüzde 38 kadarının vergiye tabi tutulacağını ve bu toplamın 2017’de toplam 50 milyar dolara geleceğini açıkladı.

ABD 23 Mart’ta Çin’den başka diğer birçok ülkeyi de çelik ve aleminyum konusunda vergiye tabi tutacağını da söyledi. Bu vergi miktarı ABD’nin 3 milyar dolarlık ihracatına eşdeğer bir miktar. Ama daha da güneş panelleri ve de çamaşır makinaları için ABD’ye ödenmesi gereken vergiler de var.

Ticaret kavgasının tarihlerini bilenler askeri kavgaları bilenlerden daha becerikli olurlar. Taraflar kendi listelerini kendileri gündeme getirdikleri için hesap yapmak daha kolay oluyor. Bu hafta ABD’nin listesi Çin’in 2025 sanayi politikası listesinden alınmış. Sanayi robotları, uçak parçaları, elektrikli araç motorları, ve semicondoctor gibi şeyler. Bunların 90 tanesi aslında ABD’eye ihracat da değil.

Goldman Sachs’a göre ise 2017’de ABD ithalatının sadece yüzde 20 kadarı Çin’den gelmiş. Ama ABD listesinin bazı unsurları da pek beklenmemişti. Bazı şirketler de ürünleri onlara satanların ürünü Çin’den aldıklarını bile bilmiyor.

Çin vergilerini 0.2 milyar dolarlık demir ve çelik borudan almak veya 1.2 milyar dolarlık alüminyumdan almak durumunda.Bu durum 1930’da Kanada’nın ABD’nin koyduğu 'Smoot-Hawley Act' adlı vergi tarifesine benziyor. Douglas İrwin adlı iktisatçı Kanada’nın 1929-1932 arasında ABD’ye yumurta satışının, yüzde 40 düzeyine indiğini ama ABD yumurtalarının ise yüzde 90'a yükseldiğini hatırlatıyor.

Şu anda Çin, ABD’nin mesela Bourbon ihracatını etkileyecek kalemleri vergi listesine koymuş, ABD vatandaşlarını rahatsız etmeye çalışıyor. Bakalım bu yıl neler gerçek olacak?

Akşam
8 Nisan 2018