İngilizler, hem Avrupa'nın he de İngiltere'nin kaderini değiştirecek bir oylama yaptılar: Avrupa'dan çıkmaya karar verdiler. Başta başkent Londra olmak üzere Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda, Avrupa'ya evet dedi. Ama İngilizler hayır dedi.

Özetle ortaya çıkan tablo: İngiltere için de, Avrupa için de sonun başlangıcıdır.

AVRUPA ÜZERİNDE DOLAŞAN KARA BULUTLAR!

Marx, Komünist Manifesto'ya, “Avrupa''nın üzerinde kara bulutlar dolaşıyor” diyerek giriş yapmıştı. Aradan handiyse bir buçuk asra yakın bir süre geçti; bu karabulutlar gitti geldi, gitti geldi ve şu ân Avrupa'nın üzerinde yeni kara bulutlar dolaşmaya başladı…

Bu yeni “kara bulutlar” Avrupa''yı fenâ hâlde sarsıyor, çatırdatıyor… Yarın, dünyamız, nasıl baş edeceğini bilemeyeceği yeni ve büyük bir sorunla boğuşmak zorunda kalacak: “Avrupa sorunu”yla.

Eğer Yunanistan'dan İngiltere'ye, Fransa'dan Portekiz'e kadar Avrupa'nın bütününe yayılma istidadı gösteren ekonomik kriz önlenemez de, şu an ürpertici ipuçlarını gördüğümüz ırkçılık ve islamofobi gibi büyük ölçekli bir sosyal ve siyasî kargaşaya dönüşecek olursa, işte o zaman, “Avrupa sorunu”, yalnızca Avrupa'nın sorunu olmayacak, bütün dünyanın başına büyük felâketler gelmesine yol açacak küresel bir sorun, bütün dünyanın sorunu olacak.

Alain Touraine'in “Avrupa'yı Kurmak” başlıklı kışkırtıcı kitabında vurguladığı gibi, Avrupa, paradokslar kıtası veya yumağı: Bir çatışmalar ve uzlaşmalar coğrafyası.

Bütün insanlık tarihi inişli-çıkışlı bir seyrüsefer izliyor elbette. Ama Avrupa'nın yaşadığı tarihî seyrüsefer, hem mahiyeti, hem de maliyeti bakımından bütün insanlığı ilgilendiriyor öncelikli olarak: “Avrupa sorunu”, hem bizzat Avrupa'nın kendi sorunu; hem de dünyanın sorunu çünkü.

IRKÇILIK VE İSLAMOFOBİ

Bütün Avrupa'yı sarma emareleri gösteren ekonomik kriz, çoktan sosyal ve siyasî krizlere dönüşmeye başladı bile: Fransa'dan Hollanda'ya, Almanya'dan Avusturya'ya ve İtalya'ya kadar, ırkçılık ve islamofobi birlikte tırmanışa geçmiş durumda: Fransa'da ırkçı Le Pen, hızla yükseliyor. İngiltere'de ırkçı Nationalist Party süratle tırmanıyor. Kezâ Holanda'da da, Avusturya'da da ırkçılık ve islamofobi kontrolden çıkmak üzere.

Avrupa'da ırkçılığın yükselişinin birincil gerekçesi görünüşte ekonomik kriz, gerçekte ise İslâm düşmanlığı.

Fransa'da Bayan Le Pen, “Müslümanların cumaları sokaklara taşacak kadar camileri doldurmalarından kaygı duyduklarını» söylüyor.

Müslüman göçmen nüfusun Fransa'dan “sürülmesi”nden sözediyor Fransız politikacılar. Sadece Le Pen değil, başkaları da.

"Eşitlik, özgürlük ve kardeşlik” sloganlarıyla dünyayı sarsan Aydınlanma'nın, Fransız Devrimi'nin çocuklarına bakar mısınız!

AVRUPA'DA SONUN BAŞLANGICI

İslâm düşmanlığı, buzdağının görünen çok küçük bir kısmı yalnızca. Bir de görünmeyen büyük kısmı var: “Avrupa sorunu” sadece Avrupa'yı kaosa sürüklemekle kalmayacak. Avrupa'nın yaklaşık 400 yıldan bu yana bütün dünyanın temel entelektüel, siyasî, sosyal ve iktisadî kavramlarını ve kurumlarını belirleyen kıta olması nedeniyle, Avrupa''nın «çöküş»ü, bütün dünyayı etkileyecek büyük felâketlere yol açacak.

Çatışmaların ve uzlaşmaların Avrupa'sı, uzlaşmalardan ziyade çatışmaların dölyatağı olacak ve bütün dünyayı yeniden büyük çatışmaların eşiğine sürükleme tehlikesi sunacak gibi görünüyor.

O yüzden, “Avrupa sorunu”nun neden olacağı sorunların ve tehlikenin önlenebilmesi, önüne geçilebilmesi ve Marx'ın Avrupa'da kol gezdiğini söylediği kara bulutların dünyaya sıçramaması için Avrupa'yı yakından tanımak gerekiyor: Avrupalıların nerede, hangi durumlarda, nasıl hareket edebileceklerini kestirebilmek için buna şiddetle ihtiyacımız var.

Yazıyı iki yakıcı tespitle sonlandıralım:

Birincisi şu: Avrupa, yaratıcı ruhtan çok, yıkıcı ruhun hâkim olduğu bir kıta. Dünya tarihinin akışını değiştiren ve durduran bir yaratıcılık sözkonusu; ama üç asır içinde mevcut bütün medeniyetleri tarihten silen ya da fosilleştiren bir yıkıcılığa dönüşmüş “vahşî” bir yaratıcılık bu.

İkincisi de şu: Avrupa, dışarıdan kuruldu ve içeriden vuruldu ya da yıkıldı hep. Yani Avrupa''yı kuranlar “başkaları”, yıkanlar ise kendileri oldu sürekli olarak.

Avrupa'da yaşanan ekonomik krizin bu kez bütün dünyanın geleceğini etkileyecek büyük sonuçları olacak: Onun için muhtemel ve müstakbel “Avrupa sorunu”na hazırlıklı olmak için Avrupa'nın nasıl kurulduğunu (ve yıkıldığını) biraz yakından bilmemiz gerekiyor. Bu da başka bir yazının konusu.


Yenişafak
27 Haziran 2016