Bir zamanlar yaygın bir slogan olarak halkların kardeşliğinden bahsedenlerin bir kısmının, şimdilerde ülkeler arasında savaş çıkması için fiilen didinip durmalarını, hatta iç savaş çıkarmak için yapmadıkları alçaklık kalmadığını bir yana bırakarak ‘farklı etnik kimliklere, farklı kökenlere sahip halklar arasında kardeşlikten söz edilebilir mi?’ sorusuna cevap arayalım.

Türklerin varlığı, Anadolu dışındaki Ortadoğu coğrafyasında daha eskilere uzanır, adı Türkiye Devleti olan siyasi varlık, tarihte ilk defa bugünkü Mısır’ı da içine alacak şekilde bu bölgede kurulmuştu. Aynı şekilde Selçuklu İmparatorluk döneminde, ilk Türkmen aşiretlerinin yerleştiği yerlerden biri de bugünün Suriye topraklarıdır.
“Bu bölgeye gelen, yurt tutan Türkmenler ve diğer toplulukların uzun yıllar Kürtler, Araplar ve Zazalar başta olmak üzere, çeşitli etnik topluluklarla, büyük ölçüde Türk İmparatorluk ve devletlerinin yönetimi altında, barış atmosferinde birlikte yaşadıkları da tarihi bir hakikattir.” Siyasi ve dini sebepler, bu toplulukların ortak bir kültüre sahip olmalarını sağlayan bir faktör olarak, onlar arasındaki çeşitli farklılıkları daha üst düzeyde bütünleştiren etkiler yaratmıştır.

Sultan Yavuz’un siyaseti

Türklerin Anadolu’ya yoğun bir şekilde gelmeleri ve nüfus içinde ağırlıklarının artması, aynı zamanda bu coğrafyanın eski halklarının kültürel etkileşim yoluyla Türklerle ilişkilerinin yoğunlaşmasına neden olacak ve sonuç olarak; bu yeni coğrafyada, Akdeniz hinterlandında, büyük imparatorluğa gidişin yolu açılacaktır.
İmparatorluğun önce batıya doğru genişlediği biliniyor, doğuya açılımı ise Yavuz Sultan Selim’le olacaktır. Burada meselenin tarihi yönü içinde ön plana çıkan husus; Yavuz’un siyasi stratejik hamlesidir. “Şah İsmail’in Safavi siyasetinin, ‘kabile ve mezhep asabiyesine’ dayanan tehdidine İmparatorluk siyasetiyle cevap verilmiştir. İdris-i Bitlisi ile yapılan ittifak, sadece bugüne kadar uzanan bir siyasi beraberliğin değil, ortak tarih ve ortak kültürün, bir başka ifadeyle kardeşliğin gelişmesinin öyküsüdür.”
Yaklaşık beş yüz yıl sonra İran, bugün bu kardeşliği etnik ayrılıkçılıktan, etnik teröre kadar her türlü yolu denemiş olan PKK/PYD yapısı üzerinden yıkmaya çalışmaktadır. İran’ın muhtelif araçlarla derin ve açık unsurlarıyla, El Muhaberat’la kurduğu ilişkilerle, PKK/PYD vasıtasıyla Suriye ve Irak’ta sürdürdüğü ele geçirme, ‘önce kontrol sonra yayılma stratejisi’, bütünüyle bölge haritalarının yeniden çizilmesi durumunda fiili olarak var olma iddiasının göstergesidir.

Barış ve kardeşlik                             

Türkiye ve dünya gündeminde daha çok konuşulan, üzerinde durulanlar Rusya’nın bölgedeki varlığına ilişkin olsa da, Suriye ve Irak’la hem fiziki hem organik bağı olan ülkenin, İran olduğu dikkatlerden kaçmamalıdır. İran, Irak merkezi yönetimi üzerinde geniş bir nüfuz sağladıktan sonra, bütünüyle Kuzey Irak Kürt yönetimini hedef haline getirmiştir. Son seçimlerde bu yönde istediği neticeyi alamayınca, PKK/PYD Hizbullah, askeri ve istihbarata bağlı unsurlarla birlikte, Kuzey Irak’a karşı kuşatmaya yönelmiştir.
Türkiye ve Kuzey Irak Kürt Yönetimi arasında gerçekleştirilmiş olan kapsamlı işbirliği projeleri, IŞİD terör yapılanmasına karşı ortak mücadele anlayışı, Peşmergelerin eğitimi gibi konular, İran’ı rahatsız etmiş görünmektedir. İran’ın ‘mezhep ve etnik kimlik siyasetini’ kullanarak bölgede ortaya çıkan istikrarsızlığı derinleştirip, yayılma siyasetini sürdürerek, kendine alan açma çabası içinde olması, aynı zamanda Türkiye’nin durduğu yerin doğruluğuna işaret etmektedir.
‘Halkların kardeşliği’ sloganla ortaya çıkacak bir husus değildir. Sultan Selim’in İmparatorluk siyaseti bu kardeşliğin tarihini, kültürünü üretmiştir. Terör örgütü, Türkiye’nin barış projesini bozarak İran, Suriye servislerinin güdümünde bu kardeşliğe saldırmaktadır.

Akşam
14 Aralık 2015