27 Eylül 2015

1990'da yaşanan büyük tünel faciası esnasında babam hacdaydı. Tabii, cep telefonu ve benzeri iletişim imkanları olmadığından bütün aile, büyük bir endişe ile babamın jetonlu bir telefon kulübesinden bizi aramasını beklemiştik. Tarihe 'tünel faciası' olarak geçen bu büyük olayda 1.500'e yakın insan hayatını kaybetmişti. Saatlerce süren bekleyişin ardından o günün gecesi babam aradığında elbette çok sevinmiştik.

1990'dan 2004'de kadar çeşitli facia haberleri geldi hep Mekke'den. Çadır yangını, şeytan taşlama izdihamı, tünelde izdiham ve diğerleri. 1990-2004 arası yaklaşık 3.000 insan hayatını kaybetti.
2004'te şeytan taşlayan 250 insanın ölümüyle sonuçlanan izdihamın ardından şunu konuştuğumuzu hatırlıyorum arkadaşlarımızla: 'Abi, bu bozuk organizasyona bir çözüm yolu yok mu?'

Yokmuş. Daha doğrusu, sonraki 11 yıl boyunca muazzam bir inşaat atağı yapan Suud yönetiminin 'her şey hacıların güvenliği ve rahatı için' dediği o düzlem, yalan bir düzlemmiş.

Bu sene vinç faciası ile başladık Hacdan haber almaya. Yüzün üzerinde hacı adayının vefat haberi geldi. Bu elim kazayı da Recep Tayyip Erdoğan'a bağlamaya çalışan gerzekleri bir kenara bırakacak olursak bütün ülkenin canı yandı bu kötü haberle.
Ardından bayramın ilk günü Mina'dan gelen haber, bir kez daha acıttı içimizi. Bu kez, yaşanan izdihamda 700'ü aşkın insan hayatını kaybetti.

Bakın şunu serinkanlılıkla konuşalım. 3 milyonu aşkın insanın aynı anda aynı şeyi yaptığı bir organizasyonu 'kusursuz' hale getirmek elbette kolay bir mesele değil. Fakat kesinlikle imkansız da değil. Doğru planlamalarla, doğru adımlarla değil 3 milyon, 10 milyon hacıya hizmet verilebilir.

Peki ama, bu niçin yapılamıyor? Bence ilk ve en önemli neden Suud yönetiminin doğru düzgün bir Hac simülasyonu geliştirememiş olması. İnsanların nereden gelip nereye gideceğini belirlemekle bitmez çünkü iş. Aynı zamanda oluşabilecek her türlü izdihamı engelleyebileceğiniz tedbirleriniz de olmalı. Son yıllarda Hacca giden tanıdıklarımın tamamı, Suud'un Hac için kullanılacak yolları muazzam şekilde genişlettiğini, yönlendirmelerin çok güzel olduğunu anlatıyorlar. Ancak bunca genişletmeye rağmen, 5-10 kişinin çıkarabileceği bir izdihamı engellemek için bile yeterli olmayan bir tedbirsizlikten de söz ediyorlar.

Bir diğer nedenin de Hacı adaylarını ilgili konularda yeteri kadar bilgilendirmemek olduğunu düşünüyorum. İbadetin nasıl yapılacağını anlatmanın yanı sıra hacı adaylarına panik anlarında neler yapılabileceklerini anlatmak da gerekiyor. Bu konuda İslam ülkeleri çok pratik eğitim programları düzenleyebilirler. 'İlk panik anında civardaki hacıların tamamı yürümek yerine bulundukları yere oturmayı seçselerdi Mina faciası yaşanmazdı' diye anlatıyor geçen sene o yolu yürümüş bir arkadaşım.

Mina'da yaşanan izdihamın nedenini 'bunlar hep Müslümanlıktan kaynaklanıyor' cümlesiyle karşılayan kompleksli eziklere de bir çift sözüm var. Kendi Müslümanlıklarından utanmaları yetmiyormuş gibi yaşadıkları dünyadaki Müslümanlardan da utanan bu eziklere ne desek boş aslında. Almanya'da, İngiltere'de, Amerika'da yaşanan benzer hadiselerin varlığından habersizmiş gibi davranan bu arkadaşlara durumu nasıl anlatsak bilmem. Misal Almanya'da Hac organizasyonuna nazaran 'bit hükmünde' olan bir organizasyonda 21 insanın izdiham nedeniyle ölmesini 'bunlar hep Hıristiyanlıktan oluyor' cümlesine bağlayan bir tane batılı gösterebilir misiniz bana?

Ellerine geçirdikleri her fırsatta Müslümanların geri kalmışlığından dem vuran bu kompleksli eziklere ne deseniz anlatamıyorsunuz. Sömürgecilik tarihine giriş dersinden başlamak, 'efendisine aşık olan zavallı köle' öyküsünü okutmak gerekiyor. Başkası kurtarmayacak.

Ne diyordu De Niro: 'Bu öyle bir eziklik ki biraderim, İkinci Dünya Savaşı'nda ölen milyonlarca insanı da Müslümanlığa bağlarlarsa hiç şaşırmayacaksın. Bunların modeli böyle.'

Yenişafak