Ah Nedim ah…

Yabancı bir Nedim’den söz etmiyorum. Bizim Nedim Şener, yabancımız değil.

Sevgili meslektaşım, onurlu arkadaşımız.

Önceki akşam Habertürk televizyonunda işadamlarına çağrı yaptı, “Yurt dışına kaçırdıkları dolarları getirsinler. Vatandaş üzerine düşeni 15 Temmuz’da yaptı, sıra işadamlarında” diyerek.

Kulağa hoş gelen popülist bir çağrı.

Popülizm iyidir ve etkilidir. Ancak gerçeklerle her zaman örtüşmez.

Yurt dışına para kaçıran birkaç işadamı yok mudur? Vardır elbet.

Biz de duyuyoruz bazılarını.

Kimi 50, kimi 100 milyon dolar kaçırmış.

Yatırım için değil, mevduat olarak.

Ama toptancı bir yaklaşımla işadamları demek, şu günlerde kan ağlayan iş dünyasına haksızlık Nedimciğim, emin ol haksızlık.

Adam yatırım yapmış, dolarla borçlanmış bankalara. Onun canı senden, benden daha çok yanıyor.

O batarsa, binlerce insan işsiz kalacak. Hepimizin canını yakacak sonunda.

Bırak o işadamını. Bırak parasını zaten ekonomik sistemin içinde tutan adamın yakasını.

Bak bu işler nasıl oluyor sana anlatayım.

İşkembeden atarak değil, örnekle.

Hatırlarsın, bundan önceki krizleri.

Hani şimdi diyorlar ya, “Küresel kriz Türkiye’den patlayacak”

2001 Küresel Krizi de Uzakdoğu’dan, Uzakdoğu kaplanlarından patlamıştı.

Merkez üssü Güney Kore idi o ekonomik depremin.

Peki biliyor musun o zaman Kore halkı ne yaptı?

Kore Devlet Başkanı “Dövizinizi bozdurun” çağrısı falan yapmadan bankalara koştu.

Kimi evindeki dövizini, kimi kasasındaki altınını bankalara yatırdı.

Hani bizim “Yastık altı” dediğimiz türden servetini.

Bunun faydası ne mi oldu?

Ekonominin dışında, atıl duran bir büyük kaynak ekonominin emrine girdi.

Evde, kasada, yastık altında boş durup ABD ekonomisine kaynak olan kağıtlar, birden bire Kore ekonomisine “Can suyu” oldu.

Bozdurmaya, kırdırmaya da gerek yok.

Doları dolar, altını altın olarak yatırdılar bankalara.

Evde, yastığın, yatağın altında duran parayı ekonomik sisteme sokmak, yabancıdan borç bulmaktan daha ucuz, daha garantili kaynaktır.

Hangi cinsten para olursa olsun fark etmez.

İşadamının zaten ekonomi içindeki parasını boşver Nedim.

Sen 15 Temmuz’da tankın altına yatana, yatmayana seslen.

Asıl çözüm onlarda.

Bankaya para yatırmak, tankın altına yatmaktan daha riskli değildir.

Onu anlat herkese.

Bankaya yatırılacak her kuruş, tankın paletine tıkıştırılan bir çaputtan daha etkilidir.

Emin ol.

***

Kurlardaki siyasi etki nasıl hesaplanır?

Sevilay Hanımcığım, gelelim size.

Okurların sana tepki gösteriyormuş, “Niye doları moları yazmıyorsun” diye.

Yazmamakla doğru yapıyorsun bence.

Anlamadığın konuda yazmamak lazım.

Zaten yazanlar da pek anlamıyor bu işten.

Sözde “Analiz” yapıyorlar.

Analiz dediğinin “Anal” kökünden geldiği söylenir ki, katılırım genelde.

Bak sana analiz değil bir gerçek yazayım. Basit bir matematik hesabı bu.

Parmakla bile yaparsın.

Herkes rahip meselesi, siyasi etki falan diyor ya.

Mesele öyle değil.

Yani anlayacağın, bu kur artışının siyasi etkileri muhakkak vardır ama tekil değildir o etki. İşin bir de “Dünya ekonomisi” boyutu vardır.

Şöyle ki;

Son üç ayda doların temel paralara karşı yani euro ve sterline karşı performansına bir bakalım.

1 euro 1.25 dolardan 1.16 dolara düştü.

1 sterlin 1.43 dolardan 1.30 dolara düştü.

Yani eurodaki 9 cent kayıp 45 kuruşa karşılık gelir.

Sterlindeki 13 cent 65 kuruşa karşılık gelir.

Bu farkları düşersen ki reel düşüştür piyasa gerçeğidir. Doların siyasi etkiden uzak, ekonomik etki ile gerçek anlamda kazandığı değerdir bu.

Papaza falan bağlı değildir. Ne Almanya’da, ne İngiltere’de tutuklu papaz vardır.

Hakiki, ekonomik kayıptır bu.

Geride kalan düşüş ne kadarsa o da siyasi etkidir.

Sen şimdi oluşan dolar kurundan bu etkiyi düşerken, aradaki fark siyasi etkidir.

Gerisi laftır.

Boş laf.

yazının kaynağı