Türk doktorları şu sıralar bütün dünya için çok önemli bir çalışmayı sürdürüyor. Covid-19 konusundaki Türkiye tecrübesini akademik yayın haline dönüştürüyorlar.

Bunları önümüzdeki günlerde tıp literatürüne kazandırmış olacaklar. Dünyanın buna ihtiyacı var. Çünkü Çin verileri çok çelişkili ve eksik idi. Ama biz de dahil hepimiz mecburen ilk vakaları bu verilerle yönettik. Artık şimdi kendi verilerimiz var. Nedeni de basit.

Türk doktorları gerçekten tedavide erken ve iyi sonuçlar alıyorlar.

Vaka ve ölüm sayıları başka bazı ülkelere göre çok daha istikrarlı ve alt hastaneleri zorlamayacak bir düzeyde gidiyor.

Bazı doktor arkadaşlarımla konuştum. Anlattıklarından çıkardığım sonuç şu: “Türkiye, kendi deneyimlerini devreye soktu, yani kendi algoritmasını geliştirdi.”

Onlardan aldıklarımı alt alta yazınca şöyle bir tablo ortaya çıktı.

BAZI KOMPLİKASYONLARIN ERKEN FARKINA VARILDI

En önemlisi hastalığın tanımlandığı gibi tipik bir ARDS tablosu olmadığını, pıhtılaşma bozukluğu gibi ilave problemlerin de meydana geldiğini ve hastaların bu nedenle de kaybedildiği gözlemlendi. Dolayısıyla antikoagülan ilaçlar da algoritmaya eklendi.

BU KADAR BT ARACI GEREKSİZ DENİYORDU TAM AKSİ OLDU

Dünyanın hiçbir ülkesinde bizdeki kadar BT yoktur. Bu durum önceden eleştiri konusuydu ama şimdi işimize yaradı. Bu altyapı sayesinde, test sonuçları beklenmeden hızlı teşhis imkânı sağlandı ve erken davranıldı.

YETERİNCE İLAÇ DEPOLANMASI AVANTAJ SAĞLADI

Hidroksiklorokin tedavisine hastalığın çok erken döneminde başlandı. Tabi bunu yapabilmek için de yeterince ilacınızın olması gerekiyordu. Ve erken davranarak yeterince ilaç stoklanmıştı.

Favipravir tedavisine hastalık iyice ağırlaşmadan -yoğun bakım ihtiyacı ortaya çıkmadan- başlandı. Oysa ilk uygulamalarda bu böyle değildi. Ve diğer ülkelerde hâlâ böyle değil. Hastalık ağırlaşınca veriliyor ama o zaman da etkisi fazla olmuyor.

İLK VAKALARDA MECBUREN ÇİN DENEYİMLERİNE BAKTIK

İlk vakalarda mecburen biz de Çin deneyimlerini dikkate aldık. Çünkü başka çaremiz yoktu. Ama ilk 1-2 hafta sonra kendi tecrübelerimize dayanarak kendi algoritmamızı geliştirdik. Bakanlık neredeyse her hafta algoritmayı yeniledi. Ve böylece dünyadaki diğer uygulamalardan oldukça farklı/ayrışık bir tedavi protokolümüz oldu. Sonuçlarını da alıyoruz.