Güneydoğu’daki savaşın halk üzerindeki ekonomik etkileri hakkında çeşitli hesaplar yapıldı.

Duran ticaretin, üretemeyen sanayinin halka ve tüm ekonomiye maliyetiyle ilgili 500-600 milyon dolar gibi rakamlar veriliyor.

Üretemeyen, malını satamayan insanlar bir şey de satın almıyorlar ve bu durum zincirleme etkileriyle devam edecek.

Henüz etkilerini fazla yaşamadığımız Rus ambargoları ve siyasi olaylardan etkilenen dış ticaret rakamları konusunda henüz net bilgiler yok.

Rus ambargosunun Türk ekonomisine etkisiyle ilgili olarak 1 milyar dolardan 5 milyar dolara kadar çıkabilecek rakamlar resmen ifade edilmişti. Ancak şu anda bunun hangi noktasında olduğumuzu bilmiyoruz.

Hemen hiç sözü edilmeyen bir “ekonomik” kısım daha var. Bu da askeri harcamalardaki artıştır. Türkiye Cumhuriyeti, İkinci Dünya savaşının yıkımından kendisini olabildiğince az zararla kurtardı. Cumhuriyet tarihi boyunca da bir tek savaş yaptı, 1974’teki Kıbrıs savaşı.

Bunun ekonomideki etkilerinin 1978-79 ekonomik krizindeki payı üzerinde de fazla durulmuş değildir.

Askeri harcamalar konusunda, çevremizdeki koşullar dolayısıyla zaten konuşmak alışkanlığımız da yoktur.

Ama ortada bir savaş varsa ve bu savaş ciddi kaynaklar tüketiyorsa bunun sorumlusu da Silahlı Kuvvetler değildir.

Tüketilen akaryakıtın hesabını yapmak askerin işi değildir. Asker harcanan her merminin yerine yenisini koyar.

Savaşın, bütün savaşların insan üzerindeki ölümcül ve yıkıcı tarafını sürekli konuşuyoruz. Acılar gizlenmiyor, insanlar üzerinden tabii ki maddi hesaplar yapılmıyor. Ama siyasi iktidarlar harcanan her merminin yerine nasıl koyulacağını hesaplamak ve bunun kaynaklarını bulmakla yükümlüdür.

“Kaynak” denildiğinde de kimin ödeyeceği belli ek kaynak vardır. Savaşın bu boyutunun kaynağını karşılayan sonuçta vergi veren halktır. Halkın önüne hiç bir zaman da bu açıklıkla gidilmez. Hiçbir halk “savaş olsun, hem çocuklarımız ölsün hem de parayı biz verelim” demez. Bu yüzden de bu ekonomik meseleler sürekli “kaynatılır”, hangi askeri harcamanın hangi yanlış siyasi kararın sonucu olduğu da bilinmez.

Vatan
2 Ocak 2016