İsrail’i hedef alan ve sadece Ortadoğu’yu değil, bütün dünyayı karmakarışık eden malûm operasyonu düzenleyen Hamas’ın “Kassam Tugayları”, ismi son günlerde en fazla işitilen silâhlı örgütlerin artık en başında geliyor...

Gazze’yi konu alan hemen her haberde bahsi geçtiği için “Kassam Tugayları”nı işitmemiş olmanızın pek imkânı yoktur, mutlaka duymuşsunuzdur. Ama bazan kısa şekilde “Kassam Tugayları” denen, bazan da tam adı ile, yani “İzzettin Kassam Tugayları” diye bahsedilen bu silâhlı örgüte ismini veren İzzettin Kassam’ın kim olduğunu ve bizimle bağlantısını bilir misiniz?

Söyleyeyim: Bir Osmanlı vatandaşı idi; İtalya’nın 1911’de Libya’yı işgali üzerine Libya’ya gidip direnişçilerin yanında mücadele etmek istemiş, hattâ işgale karşı bir de marş bestelemiş, Birinci Dünya Savaşı senelerinde de Türk Ordusu’nda tabur imamlığı yapmıştı!

Tam adı ile Muhammed İzzeddin bin Abdülkadir bin Mustafâ el-Kassam 1882’de Suriye’de, Lâzkiye yakınlarında dünyaya geldi. Kadirî tarikatinin Lâzkiye taraflarındaki mürşidi olan babası medrese hocası ve şeriat mahkemesinin hâkimi idi. Kahire’deki Ezher Üniversitesi’nde okudu, memleketine döndükten sonra medreselerde müderrislik ile beraber camilerde de vâizlik yaptı, İtalyanlar’ın 1911’de Libya’ya saldırmaları üzerine siyasete girdi, daha doğrusu direnişçiliğe başladı ve 1935’te İngilizler tarafından katledilmesinin ardından da Filistin’in bağımsızlığının sembol isimlerinden biri hâline geldi.

250 MÜCAHİTLE BERABER İSKENDERUN’DA...

Libya’nın İtalyan işgaline uğraması üzerine önce protesto gösterileri düzenleyen Kassam, işgale karşı direnenler için yardım toplamaya başladı; gidip orada mücadele edecek bir gönüllü mücahitler grubu kurdu ve 250 kadar gönüllü ile birlikte Suriye’den İskenderun’a geçerek bir ay boyunca Libya’ya gitmenin, orada işgalcilere karşı savaşan ve aralarında Mustafa Kemal ile sonraki senelerin Enver Paşa’sı olan Enver Bey’e katılmanın yollarını aradı. Ama ulaşım imkânının bulunamaması ve ardından da Balkan Savaşı’nın çıkması ve Osmanlı Devleti’nin İtalya ile anlaşma yapmak zorunda kalıp Libya’dan çekilmesi üzerine mecburen memleketine döndü. 1914’te Dünya Savaşı çıkınca asker olabilmek için Türk makamlarına müracaat etti ve tabur imamı yapıldı...

Kassam, Libya işgali sırasında “Yâ Rahim, yâ Rahman / Unsur Mevlânâ es-Sultan / Vaksur a’dânâ el- İtalyan”, yani “Yâ Rahîm, yâ Rahman / Sen efendimiz olan Sultan’ı muzaffer kıl / Düşmanımız İtalyanlar’ı mağûp et” sözleri ile başlayan bir de marş bestelemişti. Marşın ikinci mısraında bahsi geçen “efendimiz olan Sultan”, Osmanlı hükümdarı Sultan Reşad idi...

Aynı zamanda etkili bir Kadirî şeyhi olan İzzettin Kassam, Şerif Hüseyin’in başlattığı Arap isyanı sırasında Osmanlı Devleti’ne ihanet etmeyip sadık kalan az sayıdaki Araplardan idi. Ortadoğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Türkiye’den ayrılması üzerine yepyeni bir sayfa açtı ve hayatını Arap topraklarının İngiliz ve Fransız hâkimiyetinden kurtulmasına vakfetti...

Önce, Suriye’yi işgal eden Fransızlar ile mücadeleye başladı, idam talebi ile yargılanacağını öğrenince 1921’de Filistin’e geçti ve Hayfa’da İngiliz işgali ile mücadele için bir teşkilât kurdu. Halkı dışarıdan gelen Yahudiler’e toprak satmamaları halkı uyarmaya çalıştı ve bütün çabasını İngiliz işgali ile mücadele üzerine yoğunlaştırdı.

Kurduğu teşkilâtın eylemlere başlaması üzerine İngilizler 20 Kasım 1935’te Nablus ile Cenin yakınlarındaki milis karargâhını bastılar, İzzettin Kassam çıkan çatışmada can verdi ve cenazesi ertesi gün Hayfa yakınlarındaki Beled es-Şeyh’te defnedildi.

Kassam’ın can verdiği çatışma Filistin ayaklanmasının başlangıç noktası kabul edilir ve bazı milis guplarına onun isminin verilmesinin sebebi de, İzzettin Kassam’ın Filistin bağımsızlığının öncülerinden olmasıdır...

Gazze’de yaşanan son hadiseler sayesinde ismi bugünlerde yeniden gündeme gelen İzzettin Kassam’ın maceralı hayatı hakkında daha ayrıntılı birşeyler öğrenmek isterseniz, Mustafa Bilge’nin Diyanet’in yayınladığı İslâm Ansiklopedisi’ne yazdığı “İzzeddin Kassâm” maddesine bakın ve Londra’da çıkan “İslamic Quarterly” dergisinin 1979’daki ikinci sayısındaki “The Life and Thought of ‘Izz-Id-Din al-Qassam” başlıklı araştırmayı temin edin...