Menderes idam edilmişti. Birkaç gün sonra bir polis geldi, evinin kapısına idam kararının bir örneğini astılar. İdam sehpasında Menderes’in boynuna asılan kararın bir sureti kapısında bir hafta asılı durdu. Sonra bir görevli daha geldi. Kapıyı Berin Hanım açtı. Bu kez idam ipinin parasını istiyorlardı. Sadece ipin parası istenmiyordu. Menderes’i asan celladın parası, idam ipinin parası, kefen parası, bir de yediği yemeğin parası. Darbeciler cömertlik yapıp sehpanın parasını istememişti. Menderes’in ailesi, cellat parası olarak 150 lira ödedi. Kefen parası, ip parası, yemeğin parası kuruşu kuruşuna tahsil edildi. Darbe böyleydi işte. Hem asar hem de astığı ipin parasını senden isterdi.

Bugün 27 Mayıs. Ne zaman ki 27 Mayıs olsa bir hüzün kaplar içimi. Çünkü bilirim ki 27 Mayıs darbelerin anasıdır. Menderes’in idam edildiği 17 Eylül günü ise bir acı gelir oturur şu yüreğime. Yine bilirim ki 27 Mayıs’ın açtığı yoldan sadece Menderes idam edilmemiştir. Sadece Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkanasılmamıştır. 27 Mayıs’ın açtığı yoldan gidenler 12 Mart’ta üç fidanı asmıştır. Eğer 27 Mayıs’ta o yol açılmasa 12 Mart’ta Deniz Gezmiş’ler idam edilemezdi. O sehpa bir kere kurulmaya görsün... 27 Mayıs’la birlikte idam sehpaları kurulmasa 12 Eylül’de ülkücü ve solcu denilerek 50 gencimiz darağacına çekilemezdi. Kenan Evren, “Adaletli olsun diye bir sağdan astık, bir soldan” derken mahkeme salonundaydım. Adaleti darağacında arayan zihniyeti orada görmüştüm. O salonda 12 Eylül’de idam edilen ülkücü Halil Esendağ’ın annesi, oğlunun kemiklerini bulamadan can veren Berfo Ana vardı.

27 MAYIS VE CHP

Gazeteci Metin Toker, 27 Mayıs günü İsmet Paşa’nın evinin önünün bayram yeri gibi olduğunu anlatır. CHP teşkilatlarından askerlerin önüne düşüp demokrat avına çıkanlar, tankların üzerine çıkıp gösteri yapanlar, askerlere çiçekler atanlar vardı. CHP’liler öyle taşkınlıklar yapıyorlardı ki darbe yönetimi İnönü’den CHP teşkilatını uyarmasını istedi.

Cemal Gürsel, 27 Mayıs’tan bir gün sonra aradığı İsmet Paşa ile konuşmaya “Size karşı kusurluyuz paşam. Hareketimizi size önceden haber vermedik” diye başlayacaktı. “Emirleriniz bizim için daima peygamber buyruğudur sayın paşam” diye bitirecekti. İsmet Paşaise “Memleket ve millet için hayırlı bir iş yaptınız. Büyük bir iş başardınız. Mutlu ve uğurlu olmasını dilerim. Asıl başarınız için ben sizin emrinizdeyim paşa hazretleri. Sizleri anlıyorum. Ne zaman bir arzunuz olursa emrinize amadeyim” diye karşılık verecekti. İnönü’nün desteğini alan Gürsel rahatlayacaktı ama paşa yetinmeyecek, bir gün sonra Gürsel’i ziyaret edecekti. Gürsel, arkadaşlarına görüşmeyi anlatırken “İsmet Paşa gerdeğe girecek bir delikanlı kadar aceleci ve heyecanlıydı” diyecekti.

27 Mayıs’la birlikte sadece darbe geleneğinin tohumları atılmadı. “CHP artı ordu eşittir darbe” formülü o zaman doğdu. O nedenle millet bir daha CHP’yi tek başına iktidar yapmadı.

GENELKURMAY’IN ÖNÜNDE GÖRDÜĞÜM