Karacak Dağı Dede Korkut Hikayelerinde geçiyor. Dede Korkut hikayelerinde Salur Kazan Beğ öğülürken, "Karaçuk'un aslanı, ismi Emet suyunun Kaplanı" deniliyor. Dede Korkut'un eserinde bahsi geçen Karaçuk Dağı'nın bugün Irak'ta bulunan Karacak Dağı olduğu biliniyor

Habere göre destanlarda geçen Oğuz Eli "Tarihi Oğuz Eli" olup, burası yüzyıllar önce Karaçuk dağlarında yaşıyan Oğuzların yurdudur.

Karaçuk, destanlarda birkaç yerde tekrarlanır. Mesela Beğrek'in Kazan'a seslenmesi şöyledir:

Bayındır Hanun Güyegüsil
Türkistan'ın direği
Amıt Suyu'nun aslanı
Karaçuğun Kaplanı .

Azeri yazar Şamil Cemşidov, Destan kahramanlarından Karaçuk Çoban'a ait Azerbaycan'da birçok rivayet bulunduğunu, bu şahsın adını yaşadığı dağdan, yani Karaçuk'tan aldığını belirterek, Karaçuk Dağı'nın Karabağ dağ silsilesinin Mil Ovası hududunda bulunduğunu ortaya koyar

Ziya Gökalp ise Oğuzların bir zamanlar yaşadıkları Farab şehrinin adının Karaçuk olduğunu, batıya göç eden Oğuzların Musul'a yerleşerek orada ittihaz ettikleri dağa da bu ismi verdiklerini ileri sürer

Türkistan kaynaklı rivayetlere göre Türkistan ulularından Hoca Ahmed Yesevi bu dağı kerameti ile ortadan kaldırmıştır. Dede Korkud Oğuzlarının her vesileyle ava çıktığı Ala Dağ'ın mevkiide tıpkı Kazılık veya Karaçuk dağı gibi farklı yerlerde aranmaktadır. Oğuzlar'ın X. yüzyılın ikinci yarısında Hazar Denizi'nden, Seyhun lrmağı'nın orta yatağındaki Farab ( XI yüzyıldaki Türkçe adı ile Karaçuk) ve yörelerine kadar olan yer ile, bu ırmağın kuzeyindeki bozkırlarda yaşadığı görülüyor.  X. yüzyıldan itibaren yayılmaya başlayan
İslamiyet, XI. yüzyılda Oğuzların çoğunluğunun dini haline gelmiş ve Oğuzlar İslam dünyası ile birlikte yaşamaya başlamışlardır. Bunun sonucunda Oğuzlar'a XI. yüzyılda Türkmen adı verilmiştir ki, bu ad aşağı yukarı iki asır sonra her yerde Oğuz'un yerini almış ve Oğuz sözü hikayeler ile hatıraları yaşatılan ataların adı olarak Türkmenler arasında uzun müddet yaşamıştır.

Destanlarda geçen Oğuz Eli "Tarihi Oğuz Eli" olup, burası yüzyıllar önce Karaçuk dağlarında yaşıyan Oğuzların yurdudur.

Karaçuk, destanlarda birkaç yerde tekrarlanır. Mesela Beğrek'in Kazan'a seslenmesi şöyledir:

Bayındır Hanun Güyegüsil
Türkistan'ın direği
Amıt Suyu'nun aslanı
Karaçuğun Kaplanı .

Azeri yazar Şamil Cemşidov, Destan kahramanlarından Karaçuk Çoban'a ait Azerbaycan'da birçok rivayet bulunduğunu, bu şahsın adını yaşadığı dağdan, yani Karaçuk'tan aldığını belirterek, Karaçuk Dağı'nın Karabağ dağ silsilesinin Mil Ovası hududunda bulunduğunu ortaya koyar

Ziya Gökalp ise, Oğuzların bir zamanlar yaşadıkları Farab şehrinin adının Karaçuk olduğunu, batıya göç eden Oğuzların Musul'a yerleşerek orada ittihaz ettikleri dağa da bu ismi verdiklerini ileri sürerler.

Gökalp'in söylediğinden anlaşılıyor ki Türklerin eski yurtlarına ait cografi isimleri ve hatıraları göçtükIeri yerlerde yaşatma geleneği oldukça kuvvetlidir. Cemşidov'un tesbitini de bu açıdan değerlendirmek lazımdır.

Türkistan kaynaklı rivayetlere göre Türkistan ulularından Hoca Ahmed Yesevi bu dağı kerameti ile ortadan kaldırmıştır.

Dede Korkud Oğuzlarının her vesileyle ava çıktığı Ala Dağ'ın mevkiide tıpkı Kazılık veya Karaçuk dağı gibi farklı yerlerde aranmaktadır. Oğuzlar'ın X. yüzyılın ikinci yarısında Hazar Denizi'nden, Seyhun
lrmağı'nın orta yatağındaki Farab ( XI yüzyıldaki Türkçe adı ile Karaçuk) ve yörelerine kadar olan yer ile, bu ırmağın kuzeyindeki bozkırlarda yaşadığı görülüyor.  X. yüzyıldan itibaren yayılmaya başlayan
İslamiyet, XI. yüzyılda Oğuzların çoğunluğunun dini haline gelmiş ve Oğuzlar İslam dünyası ile birlikte yaşamaya başlamışlardır. Bunun sonucunda Oğuzlar'a XI. yüzyılda Türkmen adı verilmiştir ki, bu ad aşağı yukarı iki asır sonra her yerde Oğuz'un yerini almış ve Oğuz sözü hikayeler ile hatıraları yaşatılan ataların adı olarak Türkmenler arasında uzun müddet yaşamıştır.

Oğuzların yaşadığı bölge olan Seyhun Irmağı gemiciliğe uygun olup, X.yüzyılda ırmağın ağzına yakın yerdeki Oğuz Yağbularının başkenti Yeni Kent'e gemilerle tahıl götürüldüğünü biliyoruz. Irmak, genellikle kışın donar ve uzun müddet çözülmezdi. Bundan dolayı kervanlar Seyhun'u rahatça geçerdi. Bozkır bölgesi, ırmağın ağzından doğuya doğru takriben 400 kilometre devam eder. Sonra ırmağa muvazi (paralel) olarak dağlar başlar ve İsficab'ın (Sayram) kuzeyine gider. Bu güzel görünüşlü sıra dağlar Dede Korkut Hikayeleri'ndeki Oğuzlar'ın ünlü dağları olan Karaçuk dağlarıdır.

Karaçuk'un adı Dede Korkut Hikayeleri'nde, hikayelerin baş kahramanı Salur Kazan Beg'i öven bir şiirde de geçer. Bu dağın adı da Yakın Doğu'ya getirilmiştir. (Ülkemizde Cizre'nin güneyinde, Dicle'nin batısında ve Irak'ta, Altun Köprü'nün batısında Karaçuk adlı dağlar vardır. Yine Dede Korkut Hikayeleri'nde Salur Kazan Bey'in sürüsüne bakan sadık kahraman çobanın Karaçuk adını taşıdığını biliyoruz. Bunun gibi, Hazar Ötesi Türkmenlerinden Yomut boyunun iki kolundan biri Karaçuk adıyla anılıyordu.

Kara Koyunlu Kara Yusuf'un (1400) yılında buyruğunda bulunan beylerden biri de Karaçuk idi. Türkmenlerin Soy Kütüğü'nde Salur Kazan Beğ'i öven bir manzumede, onun Kazgurt dağından bir in taşını kavrayıp yuvarladığı anlatıldığı gibi, yine aynı kaynakta Oğuzların yurdu tarif edilirken, bu dağın adı geçiyor.

Bu dağ bir başka eserde de, Kazgurt Türkmenlerinin yurdu olarak gösteriliyor. Bu Kazgurt dağı, Türkmenler'in Soy Kütüğü'nde Sayrum ve Karaçuk ile birlikte geçmektedir. Sayram, Seyhun'a yakın bir yerde, Aris çayının kıyısında olup X. yüzyılda Sayram'a İsficab deniliyordu. Buna göre Kazgurt İsficab'ın (Sayram) kuzey batısındaki dağ olmalıdır. Bu da Karaçuk sıradağlarının en doğu kısmını oluşturur.

Yine Dede Korkut Hikayeleri’nde geçen Kazlık Dağı'na gelince, bu dağın da Kazgurt gibi, Karaçuk dağlarının bir kısmı olduğunu sanmaktayız. Yahut her ikisi aynı dağı ifade edebilir. Dede Korkut Hikayelerinde Salur Kazan Beğ ögülürken, " Karaçuk'un aslanı, ismi Emet suyunun Kaplanı" deniliyor. 

Kaynak: www.dunyabulteni.net